English:
CULTURAL INTERSECTIONS
Kiymet Giray
Culture is civilization. The foundation of civilization is culture. The rich layers of this vicious circle fit to the deep meanings of the concepts of civilization and culture. Among the definitions of culture, the only prime value that gives meaning to the concept of time is cultural memory. In other words, time is a flowing phenomenon and this phenomenon gains meaning with the existence of different civilizations in different geographies and this meaning is proved and defined by cultural heritage. While culture identifies with the concept of civilization as culture, it becomes authentic with the cultural intersections that define the level of these civilizations.
In this context, culture is the memory of human evolution on the world. The centuries old layers of memory of the life that is lived as 'moments' are hidden in the intersections of cultural layers. In the layers of cultural memory humans find meaning with the quality and quantity of these parts which are the intersections of evolution. Each layer is a period, each period is an evolution, and each evolution is a culture. Memory layers come into being in the development process of culture and at the same time form the building blocks of cultural memory. Cultural memory separates civilization into subjective categories that are different among themselves. Social order, social structure, political power, economical system, belief and especially art which is the creation of all of these formations, form the foundation of these categories.
In the first quarter of the 21st century, art protects and continues its function of being the memory, reflecting the created memory layers within the steadfast system of centuries. The manifestation values of country defined as civilization, social orders, social structure, political power, economical power or lack of power and belief all reflect to the core of art and form layers of memory. Naturally this system defines the advancement level of societies and clearly confirms with the data from the layers. Within history art protects its property of being the basic indicator of the advancement level of the countries.
Frankly, whereas in developed societies the artistic values are powerful, in undeveloped societies the collapse of artistic memory is inevitable.
Most importantly art, as the indicator of civilization, questions all the core values that form culture and even starts discussions that will lead the way to judgment.
In this sense, memory that defines humans intersects with the cultural heritage that defines art. The building
blocks of human evolution inverse from cultural memory. As Earth, a sphere in the solar system spins around itself and the sun; it writes the history of all the developments taking place around humans by art and shapes them by cultural memory. This formation is written to the cultural memory of the lands on Earth defined by only several periods and centers.
That is why art, with its data illuminating historical processes, takes its place among the memory layers of the artist of our century. Asl› Özok, being an artist of the first half of the 21st century, reflects this sensitivity to her art from ‹stanbul and creates new areas of thought by touching the elements inside the definition of culture. ‹stanbul is one of the most important centers of the world with its historical identity. Because Istanbul's history is written to the cultural memory as the Capital of Empires. How many cities on the earth has been the center of an Empire during the antique, middle and the new ages? The answer to this question not only signifies ‹stanbul as the most valuable example of cultural memory, but also brings it in among the indicators as the laboratory of human evolution. This attribute should be the foundation of the reaching of centuries of products made by Turkish artists to important values.
In this sense, Asl› Özok heads towards structuring the building blocks of her art within this cultural memory. She looks at the depths of Istanbul's cultural layers by passing through the social order of the first quarter of 21st century, social structure, political power, economical system and belief layers. This view, more than being an imitation of memory layers defining different historical processes, examines the fact that the load of the analysis of power values of the economical and political power in 21st century ‹stanbul, targets the current and especially consumption. It sets aside culture, history and tries to bring in artistic intersection areas to aesthetic analyses that we pass every day and that we filter cultural intersections from cultural layers of especially continental Europe and America. Within this critical structure, she collates, puts forward an opposite theory to and questions the layers of art that are the proofs of the evolution of human history with the figurative expressions of Hagia Sophia. The figurative compositions that create a cultural memory with their static standing and narrative expression, the icons that marks the boundaries of austerity and questioning with the constant values of iconography intersect with the icons of the world of consumption.
Turkish:
KÜLTÜREL KES‹fiMELER
K›ymet Giray
Kültür uygarl›kt›r. Uygarl›¤›n temeli de kültürdür. Bu döngünün vars›l katmanlar› uygarl›k ve kültür kavramlar›n›n çok derin anlamlar›yla örtüflür. Kültürün tan›mlar› aras›nda zaman kavram›na anlam yükleyen tek asal de¤er ise kültürel bellektir. Bir baflka söyleyiflle zaman ak›p giden bir olgudur ve bu olgunun farkl› co¤rafyalarda farkl› uygarl›klar›n varl›¤›yla anlam kazan›r, bu anlam da kültürel mirasla kan›tlan›r, tan›mlan›r. Kültür, uygarl›klar›n yaratt›¤› uygarl›k olarak medeniyet kavram›yla özdeflleflirken, bu medeniyetlerin düzeyini belirleyen kültürel kesiflmelerle özgünleflir.
Bu ba¤lamda kültür, dünya üzerinde insan›n evriminin belle¤idir. 'An'lar olarak yaflanan hayat›n yüzy›ll›k bellek katmanlar›, kültürel tabakalar›n kesiflmelerinde sakl›d›r. Kültürel belle¤in katmanlar›nda insan evriminin kesiflme alanlar› olan bu bölümlerin niceli¤i ve nitelikleriyle anlam bulur. Her katman bir dönem, her dönem bir evrim, her evrim kültürdür. Bellek katmanlar›, kültürün geliflim sürecinde var olur ve ayn› zamanda kültürel belle¤in yap› tafl›n› oluflturur. Kültürel bellek, uygarl›¤› kendi içinde ayr›mlar gösteren öznel bölümlere ay›r›r. Toplum düzeni, sosyal yap›, politik erk, ekonomik sistem, inanç ve özellikle de bütün bu oluflumlar›n yarat›s› ve ayn› zamanda da kan›t› olarak sanat bu bölümlerin temellerini oluflturur.
21. yüzy›l›n ilk çeyre¤inde sanat, yüzy›llar›n sars›lmaz sistemi içindeki bellek olma, yarat›lan bellek katmanlar›n› yans›tma ifllevini korumakta, sürdürmektedir. Uygarl›k olarak tan›mlanan ülkenin, toplum düzeninin, sosyal yap›s›n›n, politik erkinin, ekonomik gücünün ya da güçsüzlü¤ünün, inanc›n›n gösterge de¤erleri sanat›n özüne yans›yarak bellek katmanlar›n› oluflturur. Do¤al olarak bu sistem, toplumlar›n geliflmifllik düzeyini net olarak belirler ve katmanlar›n›n verileriyle de aç›kça saptar. Tarih içinde sanat toplumlar›n geliflme düzeylerinin en temel göstergesi olma niteli¤ini korur. Aç›kças›, geliflmifl toplumlar›n sanatsal de¤erlerinin güçlü olmas› söz konusuyken geliflmemifl toplumlarda ise sanatsal bellek çöküntüleri kaç›n›lmazd›r.
Önemlisi sanat insan›n, uygarl›¤›n göstergesi olarak, kültürü oluflturan bütün temel de¤erleri sorgulamakta ve hatta yarg›lamaya alt yap› oluflturacak tart›flmalara açmaktad›r.
Bu ba¤lamda insan› tan›mlayan bellek sanat› tan›mlayan kültürel mirasla kesiflerek pekiflir. ‹nsan evriminin yap› tafllar›, kültürel bellek üzerinden okunarak evrilir. Dünya olarak adland›r›lan günefl sisteminin küresi kendi çevresinde ve güneflin çevresinde dönerken insan›n çevresinde gerçekleflen oluflumlar›n tarihini sanatla yazar ve kültürel bellekle biçimlendirir. Bu biçimlenme dünya üzerinde yer alan kara parçalar›n›n
ancak birkaç dönemle ve birkaç merkezle belirlenen kültürel belle¤ine yaz›l›r.
Sanat tarihsel süreçleri ayd›nlatan verileriyle yüzy›l›m›z›n sanatç›s›n›n bellek katmanlar› aras›ndaki yerini bu nedenle al›r. Asl› Özok, 21. yüzy›l›n ilk yar›s›n›n sanatç›s› olarak bu duyarl›¤› yap›tlar›na ‹stanbul'dan yans›tmakta ve kültürün tan›m› içinde var olan ö¤elere dokunarak yeni düflünce alanlar› yaratmaktad›r. ‹stanbul tarihsel kimli¤iyle dünya üzerinde birkaç merkezin en önemlilerinden birisidir. Çünkü ‹stanbul'un tarihi ‹mparatorluklar Baflkenti olarak kültürel belle¤e yaz›l›r.
Tarihte ilk, orta ve yeniça¤ dönemlerinde ‹mparatorluk merkezi olan kaç kent vard›r? Bu sorunun yan›t› ‹stanbul'u kültürel belle¤in en de¤erli örne¤i olarak belirlemekle kalmaz ayn› zamanda insan evriminin laboratuar› olarak da göstergeler aras›na kazand›r›r. Türk sanatç›lar›n›n yüzy›llar süren üretimlerinin önemli de¤erlere ulaflmas›n›n alt yap›s› da bu nitelik olmal›d›r.
Bu ba¤lamda Asl› Özok sanat›n›n yap› tafllar›n› bu kültürel bellek içinde yap›land›rmaya yönelmektedir. 21. yüzy›l›n ilk çeyre¤inin toplum düzeni, sosyal yap›, politik erk, ekonomik sistem, inanç katmanlar›ndan geçerek ‹stanbul'un kültürel katmanlar›n›n derinliklerinin kültürel miras›na bakmaktad›r. Bu bak›fl farkl› tarihsel süreçleri tan›mlayan bellek katmanlar›na öykünmenin ötesinde, 21. yüzy›l›n ‹stanbul'unda ekonomik ve politik erkin güç de¤erlerini çözümleme yükünün günceli ve özellikle de tüketimi hedeflemesini irdelemektedir. Kültürü, tarihi bir yana b›rak›p, her gün önünden geçip gitti¤imiz ve kültürel kesiflmeleri dünyan›n ve özellikle de k›ta Avrupa's› ve Amerika'n›n kültür katmanlar›nda süzdü¤ümüz estetik çözümlemelere sanatsal kesiflme alanlar› kazand›rmak çabas› içindedir. Bu elefltirel yap› içinde insan tarihinin evriminin kan›tlar› olan sanat katmanlar›n› Ayasofya'n›n figüratif anlat›mlar›yla harmanlamakta, karfl›tlamakta ve sorgulamaktad›r. Statik durufllar›yla, öyküsel anlat›mlar›yla kültürel bellek oluflturan figüratif kompozisyonlar, ikonografinin de¤iflmez de¤erleriyle kat›l›¤›n, sorgulamaman›n s›n›rlar›n› çizen ikonlar tüketim dünyas›n›n ikonlar›yla kesiflmektedir.